Στην Αγία Γραφή στο βιβλίο του προφήτη Δανιήλ, ο Μέγας Αλέξανδρος περιγράφεται ως “ο τράγος της Ελλάδας”. Πιστεύω ότι αυτή η περιγραφή είναι πολύ κατάλληλη για τον ελληνικό χαρακτήρα.
Σε τι συνίσταται “το πνεύμα του τράγου”; Στη σύγκρουση και στην προσπάθεια επιβολής. Ο τράγος κερατίζει, συγκρούεται με τα κέρατά του με όσους θεωρεί ότι του αμφισβητούν την ανωτερότητά του, και προσπαθεί να επιβληθεί επί των αντιπάλων του. Βλέπει καθέναν όμοιό του ως απειλητικό και προσπαθεί να τον νικήσει. Στην Ελλάδα καθένας θέλει να δείξει πως είναι πιο έξυπνος από τον άλλο, πως είναι πιο δυνατός. Προσπαθεί να επιδείξει την ανωτερότητά του και θέλει να γίνει αρχηγός. Θέλει να επιβληθεί στους άλλους, ακόμη και “πατώντας επί πτωμάτων”. Είναι αυτό που ονομάζουμε “φιλαρχία”. Έχουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας. Η έννοια της ταπείνωσης είναι συνήθως ανύπαρκτη.
Βλέπω ότι αυτό το “πνεύμα του τράγου” χαρακτηρίζει το ελληνικό έθνος ανέκαθεν από τα αρχαία χρόνια. Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν υπήρξε και σε άλλους λαούς αυτό το πνεύμα, αλλά στην Ελλάδα είναι περισσότερο έντονο. Οι Έλληνες ήταν ο λαός που είχε συνεχείς εμφυλίους πολέμους στην αρχαία Ελλάδα. Κάθε χρόνο γίνονταν εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ γειτονικών πόλεων. Ο Μ. Αλέξανδρος ως βασιλιάς της Μακεδονίας ένωσε υπό τη σιδηρά ηγεσία του όλους τους Έλληνες, επέβαλε την ειρήνη μεταξύ των ελληνικών πόλεων, αφού πολέμησε με όλες τις εχθρικές πόλεις, κυρίως με τους Αθηναίους και τους Θηβαίους, που αντιστέκονταν στην κυριαρχία του, τους νίκησε, και έστρεψε όλους τους Έλληνες ενωμένους σε μια νικηφόρα εκστρατεία ενάντια στην περσική αυτοκρατορία.
Εμφύλιοι πόλεμοι δε γίνονταν μόνο στην αρχαία Ελλάδα. Το ελληνικό πνεύμα του τράγου κυριαρχούσε και μεταξύ των οπλαρχηγών της ελληνικής επανάστασης κατά των Τούρκων. Παρά τρίχα γλιτώσαμε και δε διαλύθηκε η επανάσταση, ώστε να επιστρέψουμε στην τουρκική δουλεία. Επειδή υπήρχε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των Ελλήνων επαναστατών. Μόνο η επέμβαση της χάρης του Θεού μάς έσωσε και δεν υποδουλωθήκαμε πάλι. Ο ποιητής Διονύσιος Σολωμός στον Εθνικό του ύμνο μιλούσε για “τη διχόνοια τη δολερή”. Και ότι οι ξένοι λαοί, βλέποντάς μας θα έλεγαν: “Αν μισούνται ανάμεσά τους δεν τους πρέπει λευτεριά”.
Και στη νεότερη ιστορία μας κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης που ύστερα από έναν καταστροφικό εξωτερικό πόλεμο με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, και μια καταστροφικότατη ξενική κατοχή με πολλούς θανάτους, μετά την απελευθέρωση, είχαμε μεταξύ μας έναν ακόμη πιο αιματηρό εμφύλιο πόλεμο μεταξύ μας, που διαίρεσε με μεγάλο μίσος τους Έλληνες για πολλά χρόνια. Παρόλες τις προσπάθειες, αυτή η πολιτική διαίρεση συνεχίζεται μέχρι σήμερα, όχι βέβαια με το φανατισμό της μετεμφυλιακής εποχής. Δυστυχώς ακόμη και τελευταία κάποιοι προσπαθούν να αναζωπυρώσουν τη φωτιά του μίσους του εμφυλίου, που φαινόταν ότι κατακάθισε.
Αλλά το πνεύμα του τράγου κυριαρχεί συνεχώς όλους τους αιώνες μέσα στον ελληνικό λαό. Το βλέπουμε στις συνεχείς κοκορομαχίες των πολιτικών μας. Το ένα κόμμα δεν βλέπει τίποτε καλό στο άλλο κόμμα, η αντιπολίτευση προσπαθεί να εξουθενώσει και να υποτιμήσει ό,τι κάνει η κυβέρνηση στα μάτια των πολιτών, και το αντίθετο. Έχει καταντήσει κουραστικό. Ενυπάρχει στις καθημερινές σχέσεις μας μέσα στους απλούς Έλληνες πολίτες, στις σχέσεις κράτους-πολίτη, ακόμη και στους πιστούς μεταξύ τους. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και μεταξύ διαφόρων εκκλησιών. Η μια εκκλησία μπορεί να κατηγορεί την άλλη ως “αιρετική”.
Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, που αντιπροσωπεύει σε μεγάλο ποσοστό την εθνική ψυχοσύνθεση και το εθνικό πνεύμα, εμφανίζει δυνατά το “πνεύμα του τράγου”. Ιδίως αυτό συμβαίνει από Ορθόδοξους πιστούς προς τους πιστούς όλων των άλλων εκκλησιών. Έχουν μια επιθετική στάση απέναντί τους, θεωρούν τη δική τους εκκλησία ως τη μοναδική εκκλησία στον κόσμο, την οποία υπερυψώνουν, και όλες τις άλλες τις χαρακτηρίζουν και τις περιφρονούν ως “αιρετικές”.
Ακόμη και στο φέισμπουκ, παρακολουθώ συνεχείς συζητήσεις, διαφωνίες και καυγάδες μεταξύ ανθρώπων που δεν γνωρίζονται καν στην πραγματική ζωή μεταξύ τους. Προσπαθούν να επιδείξουν την “ανωτερότητά τους”, να βρίσκουν συνεχώς θέματα που διαφωνούν, όχι θέματα που συμφωνούν γιατί φαίνεται ότι δεν τους ελκύουν, και συγκρούονται ανελέητα, προσπαθώντας ο καθένας να δείξει ότι οι ιδέες του είναι οι πιο σωστές, οι πιο έξυπνες, θεολογικά ορθότερες, ότι έχει τις περισσότερες γνώσεις, για να καπελώνει τους άλλους, πολλές φορές βρίζοντας χυδαία τον “αντίπαλο”. Καθένας θεωρεί ότι είναι ο ανώτερος, ο πιο έξυπνος, ο πιο δυνατός! Ιδού το διαβολικό “πνεύμα του τράγου”. Καθαρά διαβολικό πνεύμα υπερηφάνειας.
Αν δεν το συνειδητοποιήσουμε αυτό ως Έλληνες, και ιδίως εμείς οι Χριστιανοί, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ενωθούμε εν Χριστώ και να γίνουμε ένας “ενωμένος οίκος”. Θα είμαστε πάντοτε διαιρεμένοι και ο Πονηρός θα θριαμβεύει εναντίον μας, γιατί κάθε οίκος διαιρεμένος δεν μπορεί να σταθεί. Πέφτει, όπως είπε και ο Κύριός μας.
