”«Ώσπερ πελεκάν τετρωμένος την πλευράν σου, Λόγε, σους θανόντας παίδας εζώωσας επιστάξας ζωτικούς αυτοις κρουνούς»
Το εγκώμιο αυτό μιλάει για τον πελεκάνο. Τι σχέση έχει ο πελεκάνος με το γεγονός της ημέρας; Είπαμε, ότι όλη η φύσις καλείται να τιμήσει την ταφή του Χριστού μας, καλεί λοιπόν ο ποιητής και τον πελεκάνο.
Τι είναι ο πελεκάνος; Είναι ένα πουλί υδρόβιο. Ζει συνήθως κοντά σε λίμνες και ποτάμια. Οι πελεκάνοι είναι κυνηγοί, ψαράδες και άριστοι κολυμβητές, κολυμπούν θαυμάσια μεσ᾽ στις λίμνες και ψαρεύουν με τόση επιτυχία με όση κανένας από τους ανθρώπους. Στην περιφέρεια της Φλωρίνης το θέαμα πελεκάνων είναι συνηθισμένο. Έχουμε μάλιστα το προνόμιο να ζει στη λίμνη των Πρεσπών ένα είδος μικρών πελεκάνων. Τι λέει λοιπόν το εγκώμιο για τον πελεκάνο; Ο πελεκάνος είναι φιλόστοργο πουλί. Λένε ότι, όταν λείπει από τη φωλιά του, το φίδι βρίσκει την ευκαιρία και σέρνεται ως εκεί, βρίσκει τα μικρά του πελεκάνου μόνα τους, τα δαγκώνει, και τα πουλάκια δηλητηριασμένα από το φαρμάκι ναρκώνονται κ᾽ είναι έτοιμα να πεθάνουν. Όταν ο πελεκάνος επιστρέφει στη φωλιά, το φίδι έχει φύγει, και βρίσκει τα παιδιά του ετοιμοθάνατα. Τότε με μία πράξη συγκινητική, μία ενέργεια θεοκίνητη μπορούμε να πούμε, κάνει τα παιδιά του να ζωογονηθούν.
Όπως για άλλα φαρμάκια υπάρχει αντίδοτο, έτσι και για τη δηλητηρίαση των πουλιών του πελεκάνου από φίδι υπάρχει αντίδοτο. Πως σώζονται τα πουλιά; Λέει η παράδοση, ότι ο πελεκάνος σχίζει με το ράμφος το στήθος του, παίρνει από το αίμα του που τρέχει, ποτίζει μ᾽ αυτό τα παιδιά του, και τότε αυτά ζωντανεύουν! Αυτό το γεγονός παίρνει τώρα ο ποιητής και το αναφέρει στο Χριστό. Πελεκάνος, Πελεκάνος όχι με πι μικρό αλλά με Πι κεφαλαίο, είναι ο Χριστός. (Γιατί όλα τα πράγματα είναι σκιά του Θεού, ήλιος με ήτα μικρό είναι ο φυσικός ήλιος, Ήλιος με ήτα κεφαλαίο είναι ο Χριστός, δέντρο με δέλτα μικρό είναι το φυσικό, Δέντρο με δέλτα κεφαλαίο είναι ο Χριστός, πηγή με πι μικρό είναι αυτή που μας δίνει το φυσικό νερό, Πηγή με πι κεφαλαίο είναι ο Χριστός). Πελεκάνος λοιπόν με Πι κεφαλαίο είναι ο Χριστός, αυτός είναι ο πατέρας. Κ᾽ εμείς είμαστε τα πουλιά του. Και το φίδι ποιο είναι; είναι ο σατανάς, ο οποίος κατόρθωσε να διεισδύσει μεσ᾽ στον παράδεισο και να δηλητηριάσει τον άνθρωπο. Από τότε το δηλητήριο το έχουμε όλοι μέσα μας, το δηλητήριο που μας φαρμακώνει είναι η αμαρτία, αυτή είναι το φοβερό φαρμάκι. Και πως σώζεται ο άνθρωπος; πως το φαρμάκι αυτό της αμαρτίας εξουδετερώνεται και φεύγει; Ένα είναι το μέσο, αυτό που ψάλλει σήμερα η Εκκλησία μας, το Αίμα του Χριστού, που έτρεξε από την πλευρά του όταν τη λόγχισε ο στρατιώτης.
Όπως λοιπόν με το αίμα από την πλευρά του ο πελεκάνος σώζει τα παιδιά του από το φαρμάκι τού φιδιού, έτσι –λέει ο ύμνος μας–ο Χριστός, με το αίμα από την πλευρά του ως αντίδοτο, σώζει τον άνθρωπο από την αμαρτία. Μεγάλες οι αλήθειες αυτές, πολύ μεγάλες, μα δεν συγκινούν την χοιρώδη κοινωνία μας, η οποία με άλλα πράγματα ασχολείται τώρα. Άλλοτε, όταν ακουγόταν στις εκκλησίες το εγκώμιο: «Ώσπερ πελεκάν τετρωμένος την πλευράν σου, Λόγε, σούς θανόντας παίδας εζώωσας επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς», δεν έμενε μάτι αδάκρυτο. Ο πιστός λέει στο Χριστό, «Με την πληγή στην πλευρά σου, Λόγε του Θεού, ζωογόνησες σαν πελεκάνος τα θανατωμένα παιδιά σου στάζοντάς τους (στο στόμα) ζωογόνους κρουνούς». Ακούγοντας το τροπάριο αυτό, όπως και τα άλλα, νιώθει ευγνωμοσύνη σ᾽ εκείνον που έδωσε το αίμα Του για να ζήσουμε εμείς την αιώνιο ζωή.”
(Αυγουστίνου Καντιώτου Μητροπολίτου Φλωρίνης-Απόσπασμα από απομαγνητοφωνημένη ομιλία)
